Drodzy Rodzice!
    Pamiętajcie, że pierwsze 7 lat życia to tzw. złoty okres w rozwoju mowy Waszych pociech. Wykorzystajcie ten czas jak najlepiej. Mowa umożliwia kontakty z rówieśnikami, warunkuje sukcesy szkolne,  a później zawodowe i towarzyskie. Nie jest umiejętnością wrodzoną, bo na świat przychodzimy jedynie            z predyspozycjami do jej prawidłowego rozwoju.
    Praktycznie od urodzenia narządy mowne w toku naturalnego rozwoju przygotowują się do artykułowania dźwięków. Język, wargi, dziąsła, podniebienie miękkie i twarde służą najpierw do ssania i połykania. Czynności te są niezwykle istotne dla procesu przygotowywania narządów do czynności mowy.
    Aby mowa dziecka była w przyszłości poprawna, wyrazista, należy po okresie karmienia piersią (co zazwyczaj trwa do roku), zastanowić się nad zasadnością karmienia dziecka przez smoczek.
    W 12-14 miesiącu życia dziecko ma już zazwyczaj ok. 8 zębów i może normalnie gryźć i przeżuwać pokarm. Gryzienie i żucie, to czynności odruchowe i wydawałoby się banalnie proste. Ich waga dla prawidłowego rozwoju min. mowy jest jednak ogromna. Dziecko powinno nauczyć się gryzienia i żucia, ponieważ ma to wpływ na rozwój szczęk a przede wszystkim warunkuje prawidłowe połykanie pokarmów. Dzieci zbyt długo używające smoczka połykają pokarmy w inny sposób i inaczej również będą artykułować głoski. Utrwalenie tzw. niemowlęcego sposobu połykania, z językiem wykonującym skromne ruchy poziome    i dotykającym warg, powoduje w przyszłości mowę międzyzębową, reranie i inne wady wymowy.
    Około 3 roku życia dziecko wraz z rozwojem uzębienia powinno opanować już dorosły sposób połykania pokarmu, polegający na uniesieniu języka na podniebienie, a nie jak u niemowlęcia ? wysuwaniu go poza wały dziąsłowe.
    Prawidłowe połykanie przygotowuje język do wymowy głosek wymagających przytulenia go do podniebienia. Połykanie ?niemowlęce? powoduje wsuwanie się języka pomiędzy zęby przy wymowie głosek : s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź, co oprócz nieprawidłowego brzmienia, może spowodować zniekształcenia zgryzu, który w okresie wymiany uzębienia (6-6 lat) jest podatny na deformacje.
    W przypadku utrzymywania się powyższych trudności należy się skontaktować z logopedą.
    Prawidłowo rozwijające się dziecko zaczyna mówić pierwsze słowa około 1 roku życia. Wcześniej powtarza tylko sylaby. W 2-3 roku życia uczy się budować proste zdania i potrafi porozumieć się z otoczeniem.
    Najtrudniejsze dźwięki języka polskiego pojawiają się u dziecka około 5-6 roku życia. Są to: sz, ż, cz, dż, r, l. Pamiętajmy, że u czterolatka często zamieniane są jeszcze np. sz na s, r na l i taka wymiana jest stosunkowo bezpieczna i zazwyczaj przy prawidłowych wzorcach mowy otoczenia zanika około 6 - 7 roku życia. Opóźnienia rozwoju mowy, jej bełkotliwość, czy też brak reakcji dziecka na bodźce słowne są zawsze niepokojące i winny skłonić rodziców do badania słuchu dziecka.
    Dla prawidłowej mowy niezwykle istotny jest sposób oddychania. Kiedy dziecko milczy i śpi jego buzia powinna być zamknięta, a powietrze przechodzić przez nos. Często u 5 - 6 latków obserwuje się przerost trzeciego migdałka. Objawia się to otwartą buzią i często pochrapywaniem podczas snu. Długotrwałe oddychanie przez usta prowadzi do powstania nawyku i zaburzeń mowy.

    Pamiętajmy, że pierwszymi i najlepszymi nauczycielami mowy są rodzice, szczególnie matka, która poprzez częsty kontakt z dzieckiem dostarcza mu prawidłowego wzorca mowy. Dlatego też ważne jest aby rodzice mówili do dziecka spokojnie, cierpliwie i spędzali z nim jak najwięcej czasu.
    Mądra miłość, akceptacja i życzliwość ze strony opiekunów a przede wszystkim czas poświęcony dziecku procentują w jego ogólnym rozwoju, w tym w rozwoju jego prawidłowej mowy.